De anticonceptiepil bevalt niet. Wat nu?

Bijwerkingen pil

De 'gewone' pil (combinatiepil) bestaat uit een oestrogeen hormoon en een progestageen hormoon. Hormonen die ook van nature in ons lichaam voor komen. De menstruatiecyclus wordt bepaald door de schommelingen in de bloedspiegels van deze hormonen. De hormonen uit de pil geven daarom vaak bijwerkingen die je tijdens een normale menstruatiecyclus zonder gebruik van de pil ook kunt ervaren.

De meest voorkomende bijwerkingen door oestrogenen in de pil zijn: hoofdpijn, gespannen borsten, verminderd libido en misselijkheid.

Progestagenen in de pil hebben vooral invloed op: stemming, gewicht, huid en haar. Een ernstige bijwerking van progestagenen is een verhoging van de kans op trombose.

Lees hier meer over de hormonen in de pil.

Wat te doen bij bijwerkingen van het oestrogeen hormoon?

In geval van bijwerkingen die waarschijnlijk te maken hebben met het oestrogeen in de pil, zijn er verschillende mogelijkheden:

- anticonceptiepil met een lagere dosering oestrogeen - deze pillen geven soms minder bijwerkingen, maar geven wel een grotere kans op tussentijds bloedverlies (spotting) en doorbraakbloedingen. Dit kan dan een signaal zijn voor een verminderde betrouwbaarheid van deze pil.

- anticonceptiepil met een ander soort oestrogeen - bij sommige vrouwen geeft een ander soort oestrogeen minder bijwerkingen. Het is alleen niet aangetoond dat bepaalde oestrogenen beduidend minder bijwerkingen geven.

- anticonceptiemethode zonder oestrogeen - er zijn diverse vormen: de prikpil, het anticonceptiestaafje en het hormoonspiraal. Ook zijn er anticonceptiemethoden zonder hormonen, namelijk het koperspiraaltje, condooms en sterilisatie.

- ondanks dat oestrogeen uit de pil libidoproblemen veroorzaken, kan hierin verbetering optreden wanneer je overstapt op een anticonceptiepil met een ander progestageen. Maar dan wel een met ook ‘androgene effecten’; met effecten van mannelijk hormoon. Deze progestagenen geven echter wel weer een grotere kans op puistjes en vet haar.

Wat doe je bij bijwerkingen van het progestageen hormoon?

Bij bijwerkingen van de pil die waarschijnlijk worden veroorzaakt door het progestageen, zijn er andere mogelijkheden:

- anticonceptiepil met een ander progestageen - anticonceptiepillen worden ingedeeld in verschillende generaties, afhankelijk van het soort progestageen. Van de pillen van de tweede generatie is aangetoond dat ze het kleinste risico op trombose geven. Deze pillen hebben daarom de voorkeur. Bij bijwerkingen die te maken kunnen hebben met het progestageen kan overstappen op een pil met een ander progestageen soms verbetering geven. Wees ervan bewust dat het (kleine) risico op trombose hierdoor mogelijk iets groter wordt.

- overstappen op een andere anticonceptiemethode - vooral in het geval van stemmingswisselingen kan het overstappen op een andere anticonceptiemethode de bijwerkingen verminderen. Hierbij wordt het progestageen geleidelijk afgegeven en zorgt dus voor minder variatie in de bloedwaarde. Voorbeelden van dergelijke methoden zijn de anticonceptiering, het anticonceptiestaafje en het hormoonspiraal.

- overstappen op een methode zonder progestageen - het progestageen is de essentiële werkzame stof in hormonale anticonceptie en zit er dus altijd in. Anticonceptiemethoden zonder hormonen zijn het koperspiraaltje, condooms en sterilisatie.

Liever niet elke dag de pil?

Met de anticonceptiepil moet je dagelijks rondom hetzelfde tijdstip een pil slikken. Voor veel vrouwen is dit lastig. Dit kan te maken hebben met onregelmatige werktijden, een onregelmatige leefstijl of gewoon vergeetachtigheid. Heb je er moeite mee om dagelijks te denken aan het innemen van de pil en wil je toch een goede bescherming tegen zwangerschap? Dan zijn er de volgende mogelijkheden:

• Anticonceptiering: hierbij breng je maandelijks zelf een hormoonhoudende ring in de vagina. De ring moet 3 weken blijven zitten, daarna is er een stopweek. Je voelt de ring na het inbrengen niet zitten en ook bij het vrijen hebben de meeste stellen nooit last van de ring.
• Anticonceptiepleister: 1 keer per week plak je een hormoonpleister. Dit doe je 3 weken achter elkaar. Daarna volgt een stopweek.
• Anticonceptiestaafje: dit implantaat wordt onderhuids door de arts ingebracht en geeft gedurende drie jaar progestageen af. Je kunt de menstruatie niet verschuiven of overslaan. De menstruatiecyclus kan veranderen of je ongesteldheid kan helemaal uitblijven. Wanneer het staafje is verwijderd ben je gelijk weer vruchtbaar.
• Hormoonhoudend spiraaltje: wordt door de arts in de baarmoeder ingebracht en geeft gedurende 5 jaar progestageen af. Vanwege het ontbreken van een stopweek heb je bij een hormoonhoudend spiraaltje geen invloed meer op de timing van de menstruatie. Ook kan de cyclus  van de menstruaties veranderen of kan de ongesteldheid geheel stoppen.
• Koperspiraaltje: het koperspiraaltje wordt door de arts in de baarmoeder ingebracht en kan tot 5, 10 of 12 jaar blijven zitten (afhankelijk van de soort). Het koper maakt de zaadcellen inactief. Als er toch bevruchting optreedt, zorgt het spiraaltje ervoor dat de bevruchte eicel zich niet kan innestelen in het baarmoederslijmvlies. Aangezien het koperspiraaltje geen hormonen bevat, heeft het geen invloed op het menstruatiepatroon. Wel kunnen de eerste menstruaties na plaatsing pijnlijker zijn.

Veilig overstappen naar een nieuwe pil

Wanneer je voor het eerst de pil gebruikt, is deze de eerste week niet veilig en moet je aanvullende anticonceptie, zoals een condoom, gebruiken. Bij overstappen van de ene naar de andere pil is dat niet nodig. Er zijn 2 manieren om veilig over te stappen:

1.   zonder stopweek: ga na het opmaken van de oude pilstrip direct de volgende dag door met de eerste pil van de nieuwe pil.

2.   met stopweek: neem een normale stopweek (maximaal 7 dagen) en begin na de stopweek met de eerste pil van het nieuwe middel.

Lees hier meer over hoelang het duurt voordat je volledig beschermd bent als je begint of overstapt van anticonceptie.

Vraag advies

De keuze van een geschikte vorm van anticonceptie is iets heel persoonlijks. Hierbij moet je rekening houden met onder andere je leefstijl, het aanvaardbare zwangerschapsrisico, een eventuele toekomstige zwangerschapswens en ervaren bijwerkingen. De ideale anticonceptie kan dus per persoon verschillen. Zorg ervoor dat je goed op de hoogte bent van de mogelijkheden die er zijn en overleg met je huisarts welke anticonceptie het beste voor jou is.