Alles wat je moet weten wanneer je wilt starten met anticonceptie

Alles wat je moet weten wanneer je wilt starten met anticonceptie

Welke anticonceptie bij jou past, hangt af van wat jij wilt. Wat zijn de mogelijkheden en de voordelen en nadelen? Hoe betrouwbaar zijn die mogelijkheden en met welke bijwerkingen kan ik te maken krijgen? Wat betekent dit voor de pil, het condoom, het anticonceptiestaafje, de minipil, de anticonceptiepleister, de prikpil, de anticonceptiering en het spiraaltje?

Waarom beginnen met anticonceptie?

Meestal beginnen vrouwen met anticonceptie (voorbehoedsmiddelen) wanneer zij een seksuele relatie krijgen. Hormonale anticonceptie, zoals de pil, wordt soms ook om andere redenen gebruikt. Bijvoorbeeld om buikkrampen of heftige bloedingen tijdens de menstruatie te verminderen, vanwege acne of om meer controle op de menstruatiecyclus te krijgen.

Op welke leeftijd mag je starten met de pil?

Na de eerste menstruatie (ongesteldheid) mag je in principe starten met de pil. Heel jonge meisjes kunnen beter toch even wachten. Er zijn aanwijzingen dat de pil bij hen een verhoogde kans geeft op het vroegtijdig ontstaan van borstkanker. Daarom wordt aan hen geadviseerd de pil alleen te gebruiken als zij last hebben van ernstige menstruatieklachten of wanneer ze geen condoom gebruiken bij seksueel contact.

In Nederland ligt de leeftijd dat meiden voor het eerst seks hebben vaak rond de 18 jaar.

De pil

De meest bekende vorm van anticonceptie is de pil. Deze pil is een combinatiepil, met oestrogeen en progestageen hormonen. De combinatiepil die huisartsen veruit het meeste voorschrijven is de pil met ethinylestradiol (oestrogeen) en levonorgestrel (progestageen). Hun voorkeur gaat hiernaar uit in verband met het grotere risico op trombose bij de nieuwere pilsoorten.

De meeste combinatiepillen hebben 21 of 22 pillen per strip. Je slikt deze pil 3 weken en dan is er een stopweek. In deze stopweek komt er een bloeding. Met de combinatiepil kun je de stopweek en dus de ongesteldheid overslaan door meteen na een strip, door te gaan met de volgende strip. Ook het verschuiven van de stopweek is mogelijk. Er zijn ook pilsoorten met 28 pillen per strip. Een aantal pillen zijn dan placebo (zonder werkzame stof).

Voor- en nadelen de pil

Voordelen:

  • Betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Menstruatie overslaan, uitstellen of verschuiven met meeste combinatiepillen mogelijk.

Nadelen:

  • Kans op vergeten van de pil.
  • Kans op bijwerkingen.


Condoom

Een condoom is een barrièremiddel. Een barrièremiddel verhindert dat zaadcellen de baarmoedermond kunnen bereiken. Condooms zijn in allerlei soorten en maten verkrijgbaar.

Voor- en nadelen condoom

Voordelen:

  • Geen blootstelling aan hormonen, geen hormonale bijwerkingen.
  • Het condoom is het enige middel dat beschermt tegen soa’s

Nadelen:

  • Minder betrouwbaar dan hormonale anticonceptie.
  • Onderbreking van het vrijen.


Anticonceptiestaafje (Implanon)

Het implantatiestaafje wordt door de huisarts onder de huid van de bovenarm ingebracht. Hier kan het maximaal 3 jaar blijven zitten. Het implantatiestaafje bevat alleen het progestageenhormoon etonogestrel. Artsen adviseren het daarom aan vrouwen die geen oestrogenen mogen gebruiken of daar te veel bijwerkingen van ondervinden.

Voor- en nadelen anticonceptiestaafje

Voordelen:

  • Zeer betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Handig wanneer je de pil vaak vergeet.
  • Heeft geen invloed op de borstvoeding, het mag dus gebruikt worden als een vrouw borstvoeding geeft.
  • Meestal minder pijnlijke menstruatie. Menstruatie blijft bij 1 op de 5 vrouwen zelfs helemaal weg.
  • Geen extra risico op trombose.

Nadelen:

  • Medische ingreep.
  • Kans op verandering van menstruatiecyclus en tussentijds bloedverlies.
  • Geen invloed op de menstruatie; uitstellen of verschuiven is niet mogelijk.
  • Kans op bijwerkingen.


Minipil (Cerazette)

De minipil bevat alleen het progestageenhormoon desogestrel. Artsen adviseren het daarom aan vrouwen die geen oestrogenen mogen gebruiken of daar te veel bijwerkingen van ondervinden. Het wordt ook wel eens de ‘borstvoedingspil’ genoemd omdat de minipil als enige pil geen invloed heeft op de borstvoeding.

Voor- en nadelen minipil

Voordelen:

  • Betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Geen stopweek.
  • Heeft geen invloed op de borstvoeding, je mag het dus gebruiken als je borstvoeding geeft.
  • Na verloop van tijd kunnen de menstruaties minder worden of wegblijven.
  • Geen extra risico op trombose.

Nadelen:

  • Kans op vergeten van de pil.
  • Kans op onregelmatig bloedverlies.
  • Geen invloed op de menstruatie; uitstellen of verschuiven is niet mogelijk.
  • Kans op bijwerkingen.


Anticonceptiepleister (Evra)

De werkzame stoffen in de anticonceptiepleister zijn het oestrogeen ethinylestradiol en het progestageen norelgestromine. De pleister geeft dagelijks een kleine hoeveelheid van deze stoffen af aan het bloed. Deze hoeveelheid is vergelijkbaar met een zogenaamde sub-30-pil. 3 weken lang plak je elke week een nieuwe pleister, daarna volgt een stopweek. De betrouwbaarheid van de pleister is vergelijkbaar met de gewone anticonceptiepil.

Voor- en nadelen pleister

Voordelen:

  • Betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Hoeft maar 1 maal per week aan gedacht te worden.
  • Menstruatie overslaan, uitstellen of verschuiven is mogelijk.

Nadelen:

  • Is niet betrouwbaar als de pleister loslaat.
  • Rondom de pleister mag je geen huidverzorgingsproducten gebruiken.
  • Kans op vergeten.
  • Mogelijk minder effectief bij vrouwen met overgewicht (BMI>30).
  • Kans op bijwerkingen.
  • Waarschijnlijk meer risico op trombose dan de standaard combinatiepil.


Prikpil (Depo-provera en Sayana)

De prikpil bevat het progestageenhormoon medroxyprogesteron. De huisarts injecteert Depo-Provera in de bilspier of eventueel in de bovenarm, Sayana vlak onder de huid van de buik of de bovenkant van de dij. De werking houdt minimaal 12 weken aan.

"Tip: Het wordt aangeraden tijdens het gebruik van de prikpil voldoende kalk en vitamine D te nemen."

Voor- en nadelen prikpil

Voordelen:

  • Zeer betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Niet meer dagelijks aan de anticonceptie denken.
  • Te gebruiken door vrouwen die geen oestrogeenhormonen mogen.
  • Heeft geen invloed op de borstvoeding, je mag het gebruiken als je borstvoeding geeft.
  • Na verloop van tijd kunnen de menstruaties minder worden of wegblijven.

Nadelen:

  • Medische ingreep, elke 3 maanden.
  • Er kan niet binnen de 3 maanden na de injectie mee ‘gestopt’ worden, bijvoorbeeld in geval van bijwerkingen.
  • Kans op verandering van menstruatiecyclus en tussentijds bloedverlies.
  • Geen invloed op de menstruatie; uitstellen of verschuiven is niet mogelijk.
  • Het kan na het stoppen met de prikpil een jaar duren voordat een vrouw weer vruchtbaar is.
  • Afname botdichtheid.
  • Kans op bijwerkingen.


Anticonceptiering (Nuvaring)

De anticonceptiering is een vaginaal in te brengen, flexibele ring die elke 24 uur etonogestrel en ethinylestradiol afgeeft. De ring breng je eenmaal per 4 weken in. Het inbrengen van de ring is vergelijkbaar met het inbrengen van een tampon. Na 3 weken verwijder je de ring en volgt er een ringvrije periode van maximaal 7 dagen waarin de menstruatie optreedt. Daarna breng je een nieuwe ring in die je weer 3 weken draagt.

Voor- en nadelen anticonceptiering

Voordelen:

  • Betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Niet meer dagelijks aan de anticonceptie denken.
  • Zelf inbrengen en verwijderen, geen medische ingreep
  • Menstruatie overslaan, uitstellen of verschuiven is mogelijk.

Nadelen:

  • Kans op vergeten met vergeet-marge van 3 uur.
  • Maximaal per 3 ringen geleverd; elke 3 maanden naar de apotheek.


Spiraaltje met hormoon (Mirena)

Een spiraaltje wordt door de huisarts in de baarmoeder geplaatst. Het bevat het progestageenhormoon levonorgestrel. Een hormoonspiraal werkt 5 jaar.

Voor- en nadelen hormoonspiraal

Voordelen:

  • Zeer betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Niet meer dagelijks aan de anticonceptie denken.
  • Te gebruiken door vrouwen die geen oestrogeenhormonen mogen.
  • Heeft geen invloed op de borstvoeding, e mag het dus gebruiken als je borstvoeding geeft.
  • Na verloop van tijd kunnen de menstruaties minder worden of wegblijven.
  • Menstruaties kunnen ook minder pijnlijk worden.

Nadelen:

  • Medische ingreep.
  • Het inbrengen kan pijnlijk zijn.
  • Kans op verandering van menstruatiecyclus en tussentijds bloedverlies.
  • Geen invloed op de menstruatie; uitstellen of verschuiven is niet mogelijk.
  • Kans op bijwerkingen.


Spiraaltje zonder hormoon - koperspiraaltje

Het koperspiraaltje is een stukje plastic met een koperdraadje eromheen. Het wordt door de huisarts in de baarmoeder geplaatst. Het koper maakt de zaadcellen van de man onvruchtbaar. Ook zorgt het spiraaltje ervoor dat een eventueel bevruchte eicel zich niet kan innestelen in de baarmoederwand. Het koperspiraaltje blijft 5, 10 of 12 jaar werkzaam (afhankelijk van het type).

Voor- en nadelen koperspiraal

Voordelen:

  • Zeer betrouwbare vorm van anticonceptie.
  • Niet meer dagelijks aan de anticonceptie denken.
  • Geen blootstelling aan hormonen.

Nadelen:

  • Medische ingreep.
  • Het inbrengen kan pijnlijk zijn.
  • De menstruaties kunnen heviger worden; langer, meer bloedverlies, meer krampen.
  • Mogelijk ook tussentijds bloedverlies.
  • Geen invloed op de menstruatie; uitstellen of verschuiven is niet mogelijk.
  • Geeft vaak meer (normale) vaginale afscheiding (witte vloed). Dit kan geen kwaad.


Anticonceptie voor mannen

Er zijn nog geen anticonceptiemethoden met hormonen beschikbaar voor mannen. Wel wordt er al jaren onderzoek gedaan naar nieuwe anticonceptie voor mannen, maar er is nog geen geschikt middel gevonden en goedgekeurd.

Daarom zijn condooms nu het enige voorbehoedsmiddel voor mannen. Een andere mogelijkheid voor mannen is sterilisatie, maar dit is moeilijk terug te draaien. 

"Meer vragen over anticonceptie? Kijk hier voor een overzicht."anticonceptie zoals jij het wilt"