Parkinson en parkinsonisme

Parkinson en parkinsonisme

Officieel is parkinsonisme een verzamelnaam voor de ziekte van Parkinson en een aantal aandoeningen die erop lijken; de zogenaamde atypische parkinsonismen. De symptomen van de aandoeningen zijn vergelijkbaar: stijfheid, traagheid, beven en balansproblemen. De zenuwcellen in de hersenen zijn beschadigd geraakt, waardoor mensen moeilijker en minder soepel bewegen. Met “parkinsonisme” worden hier verder de “atypische parkinsonismen” bedoeld.

"De symptomen van atypische parkinsonismen lijken op die van de ziekte van Parkinson: stijfheid, traagheid, beven en balansproblemen."

Het verschil tussen parkinson en parkinsonisme

En bij parkinson en bij parkinsonisme  gaat er iets mis in de hersenen met de dopamine-overdracht tussen de zenuwcellen. Bij de ziekte van Parkinson raken de zenuwcellen die dopamine maken beschadigd. Er ontstaat een tekort aan dopamine. Bij parkinsonisme zijn het meestal juist de zenuwcellen die dopamine ontvangen die beschadigd raken en niet of nauwelijks meer reageren op dopamine. Beide situaties zijn van invloed op het bewegen.

Een ander onderscheid tussen de parkinson en parkinsonisme is het effect van de medicijnen op de symptomen. Wanneer het beven, de stijfheid en de traagheid niet of nauwelijks verminderen door de standaard anti-parkinsonmedicijnen kan dit voor de neuroloog aanleiding zijn een diagnose parkinsonisme te overwegen. Omdat parkinsonmedicijnen het tekort aan dopamine proberen op te heffen, hebben ze bij parkinsonisme weinig zin. Het probleem is hier immers geen tekort aan dopamine maar een tekort aan goed functionerende dopamine-ontvangende zenuwcellen.

Bij parkinsonismen zijn er andere delen van de hersenen beschadigd dan bij de ziekte van Parkinson.

Parkinsonisme heeft doorgaans een ernstiger beloop dan de ziekte van Parkinson. Vaak worden de symptomen snel ernstig en is er niet of nauwelijks behandeling met medicijnen mogelijk.

Medicamenteus parkinsonisme

Parkinsonisme kan ook veroorzaakt worden door medicijngebruik. Bepaalde geneesmiddelen kunnen het effect van dopamine blokkeren en zo de oorzaak zijn van de klachten. De behandeling bestaat dan uit het staken van de oorzakelijke medicijnen. U kunt daar hier meer over lezen.

Vormen van parkinsonisme

Er zijn verschillende parkinsonismen. De oorzaak, de klachten en het beloop kunnen verschillen. Hieronder volgen een aantal voorbeelden.

Multi Systeem Atrofie (MSA)

Hoewel in het begin de symptomen van beide aandoeningen erg op elkaar lijken (stijfheid, traagheid en beven) krijgen mensen met MSA later meer last van andere symptomen, zoals een sterke daling van de bloeddruk bij snel opstaan, vermindering van hoeveelheden zweet, traanvocht en speeksel, slechter gezichtsvermogen, incontinentie, erectiestoornissen en coördinatieproblemen. Als de behandeling met anti-parkinsonmedicijnen weinig of geen effect heeft en deze symptomen zich voordoen, zal de neuroloog de diagnose parkinsonisme overwegen.

Progressieve Supranucleaire Paralyse (PSP)

Door fouten in de opbouw van zenuwcellen (door afwijking in tau-eiwit) veranderen ze van vorm en ontstaan problemen bij het contact tussen de zenuwcellen. PSP begint vaak met evenwichtsstoornissen als gevolg van bewegingstraagheid waarbij de valincidenten regelmatig naar achter gericht zijn. In de loop van de tijd raken de spieren die de ogen bewegen verzwakt. Dit komt doordat vooral de zenuwen die de oogspieren aansturen, beschadigd raken. In een later stadium ontstaan cognitieve problemen (verstoring in denken, taal en/of waarneming). Door de problemen met het evenwicht heeft iemand met PSP vrij snel (na enkele jaren) een rolstoel nodig.

Corticobasale degeneratie (CBD)

Ook hier is sprake van beschadiging in de opbouw van zenuwcellen. Net als bij PSP veroorzaakt een afwijking in tau-eiwit dit probleem. Het verschil zit in de plaats van de beschadiging: in de dieper gelegen (basale) hersenkernen. De symptomen zijn verkrampingen en onwillekeurige bewegingen van arm of been. Daardoor worden handelingen als drinken en eten steeds moeilijker. Andere symptomen die zich in de loop van de tijd kunnen voordoen zijn bewegingstraagheid bij spreken en slikken, stijfheid, balansproblemen, problemen met het vinden van de juiste woorden en geheugenverlies. Ook gedragsproblemen komen voor. Veel mensen hebben binnen vijf jaar een rolstoel nodig.

Het stellen van de diagnose parkinsonisme vergt kennis en ervaring, zoals in gespecialiseerde centra aanwezig is. Als u twijfelt over de diagnose is het aan te raden met een behandelaar in een gespecialiseerd centrum contact te zoeken.

"Op Service Apotheek vindt u hulpmiddelen en zelfzorgmiddelen om het leven met Parkinson makkelijker te maken en bijkomende klachten te verminderen."