De schildklier is een belangrijk orgaan. Een te snel werkende schildklier kan leiden tot vele lichamelijke klachten. Ook kan een te snel werkende schildklier problemen opleveren wanneer u zwanger wilt worden of wilt sporten. Een te snel werkende schildklier wordt hyperthyreoïdie genoemd.
De schildklier is een klier die aan de voorkant van uw hals, onder uw adamsappel zit. De schildklier maakt vanuit onder andere jodium uit uw voeding het hormoon thyroxine, ook wel T4 genoemd, aan en geeft het af aan het bloed. Thyroxine speelt een belangrijke rol in uw lichaam; het is onder andere van belang bij de ontwikkeling van het zenuwstelsel, het metabolisme van vetten en de hartfrequentie. Voor de aanmaak van thyroxine wordt de schildklier aangestuurd door de hypofyse en de hypothalamus in de hersenen. Hierdoor bevindt de hoeveelheid schildklierhormoon zich normaal gesproken binnen nauwe grenzen.
Wanneer de schildklier te snel werkt, spreekt men van hyperthyreoïdie. Er komt te veel schildklierhormoon in uw bloed terecht. Een te snel werkende schildklier komt minder vaak voor dan een te traag werkende schildklier. In Nederland hebben ruim 130.000 mensen een te snel werkende schildklier. Omdat het schildklierhormoon betrokken is bij vele lichaamsfuncties, kan dit diverse gevolgen hebben. De meeste symptomen van hyperthyreoïdie zijn vrij algemeen, waardoor het soms lang duurt voordat bij klachten aan een te snel werkende schildklier wordt gedacht. De diagnose kan eenvoudig worden gesteld door middel van een bloedtest.
Een te snel werkende schildklier wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door een auto-immuunziekte, een goedaardige zwelling of een virale infectie van de schildklier. In sommige gevallen kan een verhoogde aanmaak van schildklierhormoon worden veroorzaakt door het gebruik van lithium, een medicijn bij bipolaire stoornis, jodiumhoudende contrastmiddelen die vaak bij radiologische onderzoeken worden gebruikt, of jodiumhoudende geneesmiddelen, zoals amiodaron, een medicijn tegen hartritmestoornissen. In voedingssupplementen die kelp bevatten zit ook veel jodium. Wanneer hier veel van wordt gebruikt, kan het ook een te snel werkende schildklier veroorzaken. Het gebruik van kelp wordt afgeraden bij mensen die last hebben van een te snel werkende schildklier.
Een te snel werkende schildklier kan worden behandeld met medicijnen, radioactief jodium en/of een operatie. Voor welke behandeling gekozen wordt, hangt met name af van de ernst en de oorzaak van de te snel werkende schildklier.
Bij een operatie aan de schildklier, hemithyreoïdectomie genoemd, wordt de helft van de schildklier operatief verwijderd. Hierdoor produceert de schildklier minder schildklierhormoon.
Bij de behandeling met radioactief jodium vernietigt het ingespoten radioactieve jodium heel selectief een deel van de schildklier, waardoor deze te minder schildklierhormoon gaat maken. Het belangrijkste risico van deze behandeling is dat er te veel schildklierweefsel wordt vernietigd, waardoor juist een te traag werkende schildklier ontstaat.
Wanneer wordt gekozen voor de behandeling van een te snel werkende schildklier met medicijnen, wordt de schildklier volledig platgelegd met een zogenaamd thyreostaticum, meestal thiamazol (Strumazol), carbimazol of propylthiouracil. Daarbij wordt kunstmatig schildklierhormoon, levothyroxine, in een dosering die ervoor zorgt dat de bloedwaarde van T4 weer normaal wordt.
Hyperthyreoïdie geeft een verhoogd risico op een zogenaamde thyreotoxische storm of crisis bij de moeder. Dit is een levensbedreigende complicatie van een te snel werkende schildklier, waarbij grote hoeveelheden schildklierhormoon ineens vrijkomen in het bloed. Het risico op een thyreotoxische storm is het grootst rond de bevalling. Daarnaast is er een verhoogd risico op groeivertraging bij het ongeboren kind en op vroeggeboorte. Vrouwen met een kinderwens wordt daarom geadviseerd de zwangerschap uit te stellen totdat de hyperthyreoïdie goed onder controle is met medicijnen.
Sporten met een schildklieraandoening kan problemen opleveren, omdat het schildklierhormoon zowel invloed heeft op uw spieren als op uw hartslag. Een te snel werkende schildklier verhoogt de hartslag, waardoor het hart zich moeilijker kan aanpassen aan verhoogde inspanning. Ook zorgt een te hoge hoeveelheid schildklierhormoon voor veranderingen in de spiervezels, waardoor op den duur spierpijn, spierzwakte en spierkrampen kunnen ontstaan.
