Decubitus (doorligwonden)

Doorligplekken kunnen ontstaan wanneer iemand langdurig in dezelfde houding moet liggen of zitten. Bijvoorbeeld wanneer iemand bedlegerig is of in een rolstoel zit. Door de aanhoudende druk op de plekken waar het lichaam op rust, kan de huid hier rood worden en kunnen er blaren en wonden ontstaan. Vooral plaatsen waar het botweefsel dicht aan de oppervlakte ligt zijn er gevoelig voor, bijvoorbeeld het stuitje, hielen, ellenbogen, schouderblad, heupen en enkels.

Decubitus voorkomen

Wanneer eenmaal doorligplekken zijn ontstaan, kan het soms lang duren voordat ze weer verdwenen zijn. Ondertussen kunnen ze veel ongemak en pijn veroorzaken en hebben ze een intensieve verzorging nodig. Wanneer er niks wordt gedaan, kan er een wond ontstaan die steeds groter en dieper wordt. Ook de lagen onder de huid (vet, spieren, pezen, bot) raken dan beschadigd en sterven af. Door te letten op een goede houding, het juiste materiaal en de verzorging van de huid kunt u veel ellende voorkomen.

Tips met betrekking tot de houding

Verander als u lang ligt elke twee tot drie uur van houding.
Verander als u lang zit elk uur tot twee uur van houding.
Schuif niet tijdens het verplaatsen! Verander uw houding door uw lichaam op te tillen. Dit kan door uzelf met de armen op te duwen of door te trekken aan een handvat boven het bed.
Verdeel uw lichaam over een groot oppervlak; ga bijvoorbeeld niet op een rand zitten. Zorg ervoor dat uw lichaam zoveel mogelijk steun heeft. Gebruik zo mogelijk de armsteunen, en zet uw voeten plat op de grond.
Zorg ervoor dat u niet onderuit zakt; u kunt kussens gebruiken voor extra steun.
Bevorder de doorbloeding van de huid door zoveel mogelijk te bewegen en oefeningen te doen.

Tips met betrekking tot het materiaal

Ligt u op uw zij? Leg een kussen tussen uw knieën en enkels.
Ligt u op uw rug? Leg een kussen onder uw onderbenen zodat uw hielen niet op het matras drukken.
Er is ook speciaal decubitusmateriaal verkrijgbaar: antidecubitusmatrassen, -kussens en –onderleggers en een 'dekenboog' voor boven uw voeten.

Tips met betrekking tot de verzorging

Was u met lauwwarm water, met een product wat niet ontvet.
Gebruik een ongeparfumeerde zalf om uw huid mee in te smeren.
Wrijf, schuur of masseer de huid niet.
Houd de huid droog. Verwissel regelmatig eventueel incontinentiemateriaal.
Draag schone, liefst katoenen kleding, bij voorkeur zo glad mogelijk.
Zorg voor een schone, gladde, droge, katoenen onderlaag op het bed of de stoel. Let hierbij op oneffenheden zoals kruimels, kreukels, infuus of catheterslangen.
Eet gezond en drink voldoende.

Behandeling decubitus

Wanneer u denkt een doorligplek te krijgen, neem dan contact op met uw huisarts om af te spreken wat u nu moet doen. Bij het ontstaan van een wond zal meestal een wijkverpleegkundige de verdere controle en wondverzorging op zich nemen. Neem sowieso alle bovenstaande tips in acht. Verander hierbij nog vaker van houding dan u al deed. Controleer ook zelf zo mogelijk dagelijks uw huid of laat dit voor u doen. Wanneer de huid er slechter uitziet, de wond stinkt of als u koorts krijgt en u zich beroerd voelt, neem dan direct contact op met uw huisarts.